Phong tước là hình thức ban tặng danh hiệu cho tầng lớp quý tộc trong chế độ phong kiến, đi kèm với nó là việc ban tặng đất đai, tạo nên các giai cấp địa chủ và nông dân. Do đó, khái niệm về chế độ phong kiến cũng xuất phát từ đó (phong tước + kiến địa). Các tước hiệu, của chế độ phong kiến theo thứ bậc từ cao đến thấp, bao gồm:
- Đế (Hoàng đế), là tước hiệu chỉ dành cho vua, do vua tự phong cho mình hoặc được truyền ngôi đối với những triều đại mà vua xưng đế như Việt Nam, Trung Quốc, Nhật Bản, Triều Tiên. Tại châu Âu, dưới đế chế La Mã Thần thánh, vua La Mã Đức và hoàng đế La Mã Thần thánh được các tuyển hầu tước bầu lên.
- Vương, là tước hiệu chỉ dành cho vua, do vua tự phong cho mình hoặc được truyền ngôi đối với những triều đại mà vua không xưng đế hoặc không phân biệt đế với vương, khi đó nhà vua được gọi là Quốc vương hoặc Đại vương; như các triều đại Trung Hoa trước thời Tần Thủy Hoàng, các triều đại Việt Nam trước thời Bắc thuộc hoặc nhiều nước khác. Đây cũng là tước vị cao nhất, sau Hoàng đế trong các triều đại xưng đế được dành cho hoàng tộc hay quan lại quý tộc (thần dân của vua). Sử Việt ghi những sự kiện như nhà Triệu phong Triệu Quang làm "Thương Ngô vương" và phong cho con cháu An Dương Vương làm "Tây Vu Vương", vua Trần phong Trần Quốc Tuấn làm "Hưng Đạo Đại vương", nhà Lê phong Mạc Đăng Dung là "An Hưng vương". Thực ra chữ "vương" có nghĩa là vua, nhà vua; nên với ý nghĩa thứ hai, tước vương chỉ còn danh nghĩa, không nắm quyền cai trị đất nước hoặc lãnh thổ nào, khi đó các Hoàng đế cai trị thể hiện oai phong của mình như vua trên các vua qua việc phong vương cho con cháu hoặc các tiểu quốc lân bang.
Tước hiệu này cũng được dùng phong cho vua của các nước nhỏ, chư hầu của nước lớn như nhà Hậu Lê (thời Lê trung hưng) đều phong cho các chúa Trịnh và chúa Nguyễn vương tước cả. Nhà Nguyễn thì phong vương cho các vua chúa Chiêm Thành, Chân Lạp, Lão Qua, cùng Vạn Tượng.
Các tước vị trên thường được "cha truyền con nối", nhưng trừ Đế và có thể cả Vương, còn lại thì đời sau thường thấp hơn một bậc.
Ngày nay, ở một số nước quân chủ lập hiến, như Anh, tuy không còn chế độ phong kiến, hoàng gia vẫn sử dụng hình thức phong tước, với danh hiệu Knight (Hiệp sĩ) và thường được gọi kèm danh xưng kính trọng là Sir hoặc Madame, nhưng không còn việc ban đất đai. Những người được phong thường là các vận động viên, huấn luyện viên, văn nghệ sĩ... nổi tiếng.
 | Wikimedia Commons có thư viện hình ảnh và phương tiện truyền tải về Phong tước |
No comments:
Post a Comment